จันทรุปราคาในวันวิสาขบูชา
26 พฤษภาคม 2564
เวลาหัวค่ำของวันพุธที่ 26 พฤษภาคม 2564 ซึ่งตรงกับวันวิสาขบูชา จะเกิดจันทรุปราคาซึ่งเป็นผลจากดวงจันทร์เคลื่อนผ่านเข้าไปในเงาโลก ประเทศไทยสามารถสังเกตเห็นได้ทั่วทุกภาค โดยจันทรุปราคากำลังดำเนินอยู่ขณะดวงจันทร์ขึ้นเหนือขอบฟ้าทิศตะวันออก และส่วนใหญ่ของประเทศเห็นได้ในช่วงที่เป็นจันทรุปราคาบางส่วนเท่านั้น ไม่เห็นในช่วงที่เป็นจันทรุปราคาเต็มดวง เนื่องจากจันทรุปราคาเต็มดวงสิ้นสุดลงก่อนดวงจันทร์ขึ้น
เงาโลกแบ่งได้เป็นสองส่วน
ได้แก่ เงามืดและเงามัว เงามืดมีความทึบแสงมากกว่าเงามัวหลายเท่า
ช่วงที่ดวงจันทร์อยู่ในเงามัวจะแทบไม่เห็นการเปลี่ยนแปลง
ช่วงที่เริ่มเห็นดวงจันทร์แหว่งได้ชัดเจนคือเมื่อดวงจันทร์เริ่มสัมผัสเงามืด
(เริ่มเกิดจันทรุปราคาบางส่วน) ครั้งนี้เกิดขึ้นเวลา 16.45
น. เวลานั้นดวงอาทิตย์ยังอยู่บนท้องฟ้า และดวงจันทร์ยังไม่ขึ้น
จันทรุปราคาเต็มดวงเกิดขึ้นในช่วงที่ดวงจันทร์ทั้งดวงอยู่ในเงามืด ตรงกับเวลา 18.11-18.26 น. ช่วงเวลาดังกล่าว พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศไทยยังไม่เห็นดวงจันทร์ บริเวณที่ดวงจันทร์ขึ้นแล้ว ได้แก่ ด้านตะวันออกของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปลายสุดของภาคตะวันออก และภาคใต้ตอนล่างสุด อย่างไรก็ตาม การสังเกตการณ์แทบจะเป็นไปไม่ได้ เนื่องจากตรงกับช่วงที่ดวงอาทิตย์เพิ่งจะตก ท้องฟ้ายังสว่างอยู่ และดวงจันทร์เพิ่งจะโผล่พ้นขอบฟ้า อาจมีเมฆหมอกมาบดบัง
หลังจากสิ้นสุดจันทรุปราคาเต็มดวงแล้ว พื้นที่บางส่วนของดวงจันทร์ยังอยู่ในเงามืด โดยจันทรุปราคาบางส่วนจะสิ้นสุดในเวลา 19.52 น. เวลาสัมผัสเงาในแต่ละขั้นตอนของจันทรุปราคาเกิดขึ้นพร้อมกันทั่วประเทศ แต่ตำแหน่งดวงจันทร์ที่มองเห็นจากแต่ละสถานที่ไม่เหมือนกัน และเวลาดวงจันทร์ขึ้นก็ต่างกันด้วย ดังที่แสดงตัวอย่างของกรุงเทพฯ และบางจังหวัดในตารางต่อไปนี้
|
การเกิดจันทรุปราคา 26 พฤษภาคม 2564 |
|||
|
สถานที่ |
ดวงจันทร์ขึ้น * |
มุมเงย 18.26 น. |
มุมเงย 19.52 น. |
|
กรุงเทพฯ |
18.41 |
- |
15° |
|
ขอนแก่น |
18.36 |
- |
16° |
|
จันทบุรี |
18.33 |
- |
17° |
|
เชียงใหม่ |
18.57 |
- |
11° |
|
นครพนม |
18.30 |
- |
17° |
|
นครราชสีมา |
18.37 |
- |
16° |
|
นราธิวาส |
18.24 |
1° |
19° |
|
ประจวบคีรีขันธ์ |
18.41 |
- |
15° |
|
ภูเก็ต |
18.40 |
- |
15° |
|
สงขลา |
18.30 |
- |
18° |
|
อุบลราชธานี |
18.26 |
0° |
18° |
*คำนวณต่างจากกรณีทั่วไปที่วัดจากขอบบนของดวงจันทร์ ในที่นี้แสดงเวลาที่ดวงจันทร์ทั้งดวงเริ่มขึ้นมาอยู่เหนือขอบฟ้า
จากตารางจะเห็นว่า
ดวงจันทร์อยู่ใกล้ขอบฟ้ามาก การสังเกตจันทรุปราคาในวันนี้จึงจำเป็นต้องหาสถานที่ซึ่งท้องฟ้าด้านทิศตะวันออกเปิดโล่ง ไม่มีอะไรมาบดบัง นอกจากนี้ ในช่วงแรกหลังจากดวงจันทร์เพิ่งจะขึ้น ท้องฟ้าที่ยังไม่มืดดีนักจะเป็นอุปสรรคอีกประการหนึ่ง
ดวงจันทร์เต็มดวงขณะใกล้โลกที่สุด
จันทรุปราคาครั้งนี้เกิดขึ้นในวันเดียวกับที่ดวงจันทร์อยู่ใกล้โลกที่สุดหรือที่บางคนเรียกว่า ซูเปอร์มูน (supermoon) โดยขนาดของดวงจันทร์จะใหญ่กว่าค่าเฉลี่ยราว
7-8 เปอร์เซ็นต์
ซึ่งไม่ได้แตกต่างมากจนสังเกตได้ชัดด้วยตาเปล่า อย่างไรก็ตาม
ทุกคนจะรู้สึกว่าดวงจันทร์มีขนาดใหญ่ผิดสังเกตเสมอเมื่อเห็นดวงจันทร์อยู่ใกล้ขอบฟ้า
โดยไม่จำเป็นต้องเกิดซูเปอร์มูน อันเกิดจากการที่มีฉากหน้า เช่น สิ่งปลูกสร้าง
ต้นไม้ ภูเขา มาอยู่ใกล้ดวงจันทร์ให้เกิดการเปรียบเทียบ หากคำนวณแล้ว ในคืนนั้น
ดวงจันทร์เมื่ออยู่สูงสุดบนท้องฟ้าราวเที่ยงคืน
มีระยะทางที่ใกล้กับผู้สังเกตซึ่งอยู่บนผิวโลกมากกว่าเวลาที่ดวงจันทร์เพิ่งจะขึ้นเหนือขอบฟ้าหรือใกล้จะตกลับขอบฟ้าเสียอีก
ปีนี้จะมีจันทรุปราคาเกิดขึ้นอีกครั้งในวันที่ 19 พฤศจิกายน 2564 ซึ่งตรงกับเทศกาลลอยกระทง เป็นจันทรุปราคาบางส่วนที่เห็นได้ในบางพื้นที่ของประเทศไทย โดยเฉพาะซีกด้านตะวันออกของประเทศ
------------------------------------------------
เอกสารและสิ่งอ้างอิง
วรเชษฐ์
บุญปลอด,
สมาคมดาราศาสตร์ไทย,
,http://thaiastro.nectec.or.th/skyevent/article/lunareclipse-may2021/
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น